ออกมา ขณะนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าเสด็จพระพุทธดำเนินไปตามเสนาสนะ
ทอดพระเนตรเห็นภิกษุเหล่านั้นกำลังเอาน้ำชุบ ๆ ผ้านั้นแล้วต่อย ๆ ดึงออกมา
ครั้นแล้ว จึงเสด็จพระพุทธดำเนินเข้าไปทางภิกษุเหล่านั้น ได้ตรัสว่า ดูก่อน
ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุรูปนี้อาพาธเป็นโรคอะไร ?
ภิกษุทั้งหลายกราบทูลว่า พระพุทธเจ้าข้า ท่านรูปนี้อาพาธเป็นโรค
ฝีดาดหรืออีสุกอีใส ผ้ากรังอยู่ที่ตัว เพราะน้ำหนอง พวกข้าพระพุทธเจ้าเอา
น้ำชุบ ๆ ผ้าเหล่านั้นแล้วค่อย ๆ ดึงออกไป.
ครั้งนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงทำธรรมีกถา ในเพราะเหตุเป็น
เค้ามูลนั้น ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า ดูก่อน
ภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตผ้าปิดฝีแก่ภิกษุที่อาพาธ เป็นฝีก็ดี เป็นพุพองก็ดี
เป็นสิวก็ดี เป็นโรคฝีดาด หรือ อีสุกอีใสก็ดี.

พระพุทธานุญาต ผ้าเช็ดหน้า ผ้าเช็ดปาก

[158] ครั้งนั้น นางวิสาขา มิคารมาตา ถือผ้าเช็ดหน้า ผ้าเช็คปาก
เข้าไปในพุทธสำนัก ถวายบังคมพระผู้มีพระภาคเจ้าแล้วนั่ง ณ ที่ควรส่วนข้าง
หนึ่ง ได้กราบทูลคำนี้แด่พระผู้มีพระภาคเจ้าว่า พระพุทธเจ้าเข้า ขอพระผู้มี
พระภาคเจ้าจงทรงพระกรุณาโปรดรับผ้าเช็ดหน้า ผ้าเช็ดปากของหม่อมฉัน ซึ่ง
จะเป็นไปเพื่อประโยชน์สุขแก่หม่อนฉัน ตลอดกาลนานด้วยเถิด.
พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงรับผ้าเช็คหน้า ผ้าเช็ดปาก ครั้นแล้วได้ทรง
ชี้แจง ให้นางวิสาขา มิคารมาตา เห็นแจ้ง สมาทาน อาจหาญ ร่าเริงด้วย
ธรรมีกถา ครั้นนางวิสาขา มิคารมาตา อันพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงชี้แจงให้
สมาทาน อาจหาญ ร่าเริงด้วยธรรมีกถาแล้ว ลุกจากที่นั่งถวายบังคมพระผู้มี
พระภาคเจ้า ทำประทักษิณกลับไป.

ลำดับนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงทำธรรมีกถาในเพราะเหตุเป็นเค้ามูล
นั้น ในเพราะเหตุแรกเกิดนั้น แล้วรับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า ดูก่อนภิกษุทั้ง
หลาย เราอนุญาตผ้าเช็คหน้า ผ้าเช็คปาก.

องค์ของการถือวิสาสะ 5 ประการ

[159] ก็โดยสมัยนั้นแล เจ้าโรชะมัลลกษัตริย์ เป็นพระสหายของ
ท่านพระอานนท์ ได้ฝากผ้าโขมพัสตร์ผืนเก่า ๆ ไว้กับท่านพระอานนท์ และ
ท่านพระอานนท์ก็มีความต้องการด้วยผ้าโขมพัสตร์ผืนเก่า ๆ ภิกษุทั้งหลายจึง
กราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสอนุญาตให้ถือวิสาสะแก่บุคคลผู้
ประกอบด้วยองค์ 5 คือ เคยเห็นกันมา 1 เคยคบกันมา 1 เคยบอกอนุญาต
กันไว้ 1 เขายังมีชีวิตอยู่ 1 รู้ว่าเมื่อเราถือเอาแล้ว เขาจักพอใจ 1 ดูก่อนภิกษุ
ทั้งหลาย เราอนุญาตให้ถือวิสาสะแก่บุคคลที่ประกอบด้วยองค์ 5 เหล่านี้.

พระพุทธานุญาตผ้าบริขาร

[160] ก็โดยสมัยนั้นแล ภิกษุทั้งหลายมีไตรจีวรบริบูรณ์แต่ยังต้อง
การผ้ากรองน้ำบ้าง ถุงบ้าง จึงกราบทูลเรื่องนั้น แด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัส
อนุญาตว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตผ้าบริขาร.

พระพุทธานุญาตผ้าที่ต้องอธิฐานและวิกัป

ครั้งนั้น ภิกษุทั้งหลายได้มีความปริวิตกว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าทรง
อนุญาตไตรจีวรบ้าง ผ้าอาบน้ำฝนบ้าง ผ้าปูนงบ้าง ผ้าปูนอนบ้าง ผ้าปิดฝี
บ้าง ผ้าเช็ดหน้าบ้าง ผ้าเช็ดปากบ้าง ผ้าบริขารบ้าง ผ้าทั้งหมดนั้น ต้องอธิษ-
ฐานหรือวิกัปหนอ จึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า ๆ ตรัสอนุญาต
ว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ผ้าไตรจีวร เราอนุญาตให้อธิษฐาน ไม่ใช่ให้วิกัป
ผ้าวัสสิกสาฎกให้อธิษฐานตลอด 4 เดือนแห่งฤดูฝน พ้นจากนั้น ให้วิกัป